Een kamp huwelijk
Er is al veel geschreven over de narigheid in de Japanse interneringskampen en daar zal ik niets aan toevoegen. Trouwens, in ons grote jongenskamp 6 in Tjimahi, waarvan ik het kamphoofd was, waren de omstandigheden en was zeker de stemming onder de ca. 2000 tien- tot twintigjarigen waarschijnlijk een fractie beter dan elders.
Via onze geheime radio waren we op 15 augustus op de hoogte van de capitulatie van Japan. Een tiental dagen later werd me op het Japanse hoofdkwartier de Japanse versie van dit bericht meegedeeld. Teruggekomen in het kamp kon ik tegen mijn medegevangenen uitroepen: de oorlog is afgelopen, we zijn vrij!
Een lang verborgen Nederlandse vlag werd gehesen, het Wilhelmus werd gezongen, eerst aarzelend en toen uit volle borst en alle emoties braken los.
De volgende dag was bijna een kwart van de jongens verdwenen. "Gebolost" (wie kan vertellen van welk Indonesische woord dit een corruptie is?)
Erg optimistisch dachten we: volgende week kunnen we ons kamp sluiten. Weinig konden we toen vermoeden dat ons verblijf daar nog bijna een half jaar zou duren. Daardoor hebben we ook nooit het gevoel gekend bevrijd te zijn geworden. Want al gauw kwamen er meer ons kamp binnen dan er uit gingen en veranderde het in een soort familiekamp. De jongens die hun vader of moeder of beiden vonden, kwamen vaak terug en brachten ze mee, omdat het elders onveiliger bleek te zijn dan bij ons. Er waren mensen bij die nog nooit eerder geïnterneerd waren geweest.
En toen werd ik geconfronteerd met een probleem dat me volkomen verraste. Een van mijn medewerkers kwam me vertellen dat zijn verloofde in het kamp was aangekomen, dat ze nergens op wilden wachten, maar meteen wilden trouwen.
"En daar moet jij maar voor zorgen," zei hij.
Volgens de hedendaagse begrippen hadden we toen nog wat ouderwetse opvattingen. Het zo maar bij elkaar intrekken zoals nu gebruikelijk, werd toen nog niet gepast gevonden. Dus had ik alle begrip voor deze wens. Maar er functioneerde nog geen Burgerlijke Stand.
"Dan moet je het zelf maar doen," weerlegde hij mijn bezwaren. Daar zat ik. Ik betwijfelde of ik als kamphoofd de bevoegdheid kon aanmatigen op te treden als ambtenaar van de Burgerlijke Stand. Zou zo'n huwelijk wel erkend worden? Ik raadpleegde een in het kamp verblijvende jurist, die gelukkig nogal ruim van opvatting was.
Hij stelde een stuk op, waarin de situatie werd uiteengezet en waarbij op grond van "force majeur" het kamphoofd werd aangewezen op te treden als buitengewoon ambtenaar voor de Burgerlijke Stand. Dit document, voorzien van de nodige handtekeningen van getuigen werd gehecht aan de huwelijksacte.
En zo had de feestelijke gebeurtenis plaats, misschien uniek in de geschiedenis van de kampen in Indonesië.
Er waren versierde stoelen voor het bruidspaar. Er waren zelf vervaardigde bloemstukken. De keuken had voor wat versnaperingen gezorgd. En ik meen dat één van onze handige jongens zelfs iets onder de kurk had kunnen versieren.
Ik had getracht me te herinneren hoe het dertien jaar eerder op mijn eigen huwelijk was gegaan en wat er allemaal gezegd was.
Het huwelijk werd gesloten, de acte werd getekend en ik hield een toepasselijke speech. Het zal wel niet helemaal volgens de regels gegaan zijn, maar het enthousiaste publiek was niet kritisch. We waren een ogenblik allemaal vrolijk en blij. Er waren twee mensen gelukkig gemaakt en dat was een uitzonderlijk iets in die trieste tijd.
Vele jaren later heb ik gehoord dat het huwelijk inderdaad erkend en officieel bekrachtigd is.
Bron: Moesson nr. 5, 1 Oktober, 1982
bijdrage: brush
za 20 dec 2008 - 16:51