“Nederlanders en Indonesiërs ademden dezelfde lucht”

“Nederlanders en Indonesiërs ademden dezelfde lucht”

Historische achtergronden
Nederlands-Indië

7 juni 2015

Afgelopen week sprak de Indonesische schrijver Iksaka Banu op de Tong Tong Fair in Den Haag. Vorig jaar won hij de prestigieuze Khatulistiwa Literary Award met zijn verhalenbundel over de koloniale periode, Semua Untuk Hindia (2014; Allen voor Indië). En dat is bijzonder, want veel Indonesische schrijvers en lezers laten die periode juist links liggen – ze kijken liever niet terug op hun koloniale erfgoed. In het Tong-Tong-Theater sprak Banu met Reggie Baay en Nancy Jouwe over zijn verhalenbundel en (post-)koloniale literatuur.


Banu, die zestien jaar lang werkte als grafisch ontwerper, werd in 2001 gegrepen door de koloniale geschiedenis van Indonesië. Hij vond een catalogus van de negentiende-eeuwse schilder Raden Saleh (1811-1880), die tijdens zijn Europese reizen roem vergaarde met zijn schildergave. De schilder wekte zijn interesse en Banu dook de geschiedenisboeken in. Al snel merkte hij dat Indonesische schrijvers nauwelijks aandacht hadden voor de mens achter de schilderdoeken en dat de beeldvorming van Saleh was doordrenkt met mythen en stereotypen. Hier begon Banu’s zoektocht in de archieven van het Nationale Archief in Jakarta. Het oud-Nederlands en de negentiende-eeuwse typografie maakten het hem moeilijk maar hielden hem niet tegen. Gaandeweg maakte hij kennis met andere historische personen en gebeurtenissen, en ontstond het idee voor zijn verhalenbundel.


Zwart-wit denken doorbreken

De verhalenbundel Semua Untuk Hindia bestaat uit dertien korte fictieve verhalen en beslaat een periode van drie-en-een-halve eeuw, van VOC tot Bersiap. Toen zijn bundel net was verschenen kreeg hij in Indonesië veel kritiek te verduren. Zo zou hij de koloniale overheersing verheerlijken en een Indo-Europese of zelfs Europese kijk op de geschiedenis tentoonspreiden. Banu pareert die kritiek en zegt dat ook het Nederlandse perspectief een plaats moet krijgen in de Indonesische literatuur.

Citaat :

“Deze onderwerpen zijn onderdeel van de Indonesische geschiedenis. Nederlanders en Indonesiërs ademden dezelfde lucht in, ze beïnvloedden elkaar.”

Banu hoopt met zijn benadering het zwart-wit denken over het koloniale verleden in Indonesië te doorbreken.

Citaat :

“Geschiedenis is een grijs gebied, ik probeer dat te laten zien.”

De Engelse vertaling van Semua Untuk Hindia verschijnt dit najaar. Het volledige programma voor de laatste dagen van de Tong Tong Fair is hier terug te vinden. De Fair duurt nog tot zondag 7 juni.

~ Patrick Bek

Historiek


==========
Semua Untuk Hindia - Iksaka Banu